Tarım ilaçları ve gıdalarımızdan uzaklaştırma yöntemleri
Pestisitler, yabani otlar da dahil olmak üzere zararlı böcekleri kontrol etmeyi amaçlayan maddelerdir. Pestisit terimi, aşağıdakilerin hepsini içerir: herbisit, böcek öldürücüler (böcek büyüme düzenleyicileri, termitler öldürücüler, vb. İçerebilir) nematisit, yumuşakça öldürücü, piskisit (balık öldürücü), avisit (kuş öldürücü), rodentisit (kemirici), bakterisit, böcek kovucu,hayvan kovucu, antimikrobiyal, fungisit ve dezenfektan (antimikrobiyal, antimikrobiyal) .Bunlardan en yaygın olanı, tüm pestisit kullanımının yaklaşık% 80’ini oluşturan herbisitlerdir. Çoğu pestisit, bitkileri yabani otlardan, mantarlardan veya böceklerden koruyan bitki koruma ürünleri olarak işlev görür.
M.Ö 2000’den bu yana insanlar mahsullerini korumak için böcek ilacı kullandılar. Bilinen ilk pestisit, yaklaşık 4.500 yıl önce eski Mezopotamya’da antik Sümer’de kullanılan temel kükürt tozuydu.
1950’den sonra endüstriyel pesitisitlerin üretiminin artmasıyla kullanımı şimdiye dek neredeyse 50 kat arttı ve 2006 ve 2007 yıllarında dünya yaklaşık 2,4 megaton (5,3 x 109 lb) pestisit kullandı, dünyadaki pestisit kullanımının en büyük bölümünü oluşturan herbisitler % 40, ardından böcek ilacı (% 17) ve mantar ilaçlarıydı.(megaton= 1 milyon ton)
Mevcut pesitisitlerden ensık kullanılanları; organoklorin sınıfı pestsisitler (DDT,Dieldrin, endosulfan, heptaklor, dikofol, and metoksiklor), organofosfor türevi pestisitler (malathion, parathion, glifosfat ve dimethoate;), karbamat pestisitleri (aldikarb, karbofuran ve ziram) ve diğerleri triazin türevleri, sentetik pretiroidler (permetrin, sumitrin) dir.
Organoklorin pestisitler; endokrin bozucu(erken ergenlik), embriyolojik gelişimde bozulma, kan ve karaciğer parametrelerini bozucu ve olası kanserojen olarak geçer.
Organofosfor türevi pestisitler; endokrin bozucu, Dna hasarı, hipertansiyon, diyabet, otizm, inme, böbrek yetmezliği, Parkinson, Alzheimer, üreme sistemi bozukluları ve non hodgkin lenfoma ile ilişkili bulunmuştur. Bunun dışında diğer pestisitlerin de uzun süreli maruziyetinde tüm sistemlerimiz üzerine birçok etkisi bulunmaktadır çünkü; biyoakkümülasyon dediğimiz olaya sebep olur tüm sistemlerimizde birikim yaparlar bu da uzun dönemde karsinojen, otoimmün hastalıklar, infertilite vb ciddi sorunlara sebebiyet verir.
Peki hangi besinlerimizde hangi pestisitler en fazla bulunur; bunlara örnek verebilirsek;
Çok sevdiğimiz ve son dönemlerin parlayan yıldızı brokoli; alfa sypermetrin, azoksitrobin, boskalit, klorifos, iprodione, lambda siyalotrin
Domates; azosytrobin, boscalid, siprodinil
Elma; klorfiros, difenilamin, captan, mankozeb, dimeoat
Çilek; alfa sypermetrin, bupimirat, boskalit,klorifos, siprodinil, deltemetrin, iprodione, lambda silotrin
Üzüm; malathione, profenofos, permetrin, phymetrin, imidakloprid, sulfaksoflor, klothianidin,spirotetramat, bifenazate, gibi böcek, mantar veya diğer mikroorganizmanın türüne göre sadece üzümde kullanılabilecek yüzlerce pestisit ve benzeri kimyasallar mevcuttur.
Peki; tarlalardan soframıza kadar gelen bu zehirli gıdaları arıtabilme yöntemi mümkünmüdür ?
Evet; kısmen mümkündür ancak daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir. Bu gıdaların üzerindeki tarım ilaçlarını nasıl arıtabiliriz ?
Soğuk musluk suyuyla yıkama, sirke ile yıkama, tuzlu su ile yıkama, alkali (karbonatlı su)ile yıkama, demirhindili (tamarindli) suyla yıkama, kaynatma yöntemi, kurutma yöntemleri, soyma yöntemi, pastörizasyon, kızartma ve birçok yöntem birçok farklı pestisit üzerine etki ettiği bilimsel çalışmalarda yerini almıştır.
BUNLARDA ÖRNEK VEREBİLİRSEK;
1-) Patates 10 dakika boyunca musluk suyunda, bir asit çözeltisinde (sulu turp yaprağı ekstraktının% 5 veya 10 çözeltisi, asetik asit, sitrik asit, askorbik asit veya H202 çözeltisi), nötr bir çözeltide (% 5 veya 10 NaCl) veya bir alkalin çözeltisi (% 5 veya 10 NaHC03) içerisinde yıkandı ancak; Organochlorine pestisitlerinin patateslerden çıkarılmasında asidik çözeltiler daha etkili olarak bulundu.
2-)Patlıcanlarda sabun ve asetik asit çözeltileri ile yıkandıktan sonra profenofos kalıntısı tespit edilmedi ve yüksek oranda profenofos kalıntısı asetik asit çözeltisi, potasyum permanganat ve musluk suyu ile biberden çıkarılabildi.
3-)Özellikle kirazlarda %1 sodyum baz veya %1,5 lik hidrojen karbonat solüsyonları ile yıkamanın kirazlardaki fungusit(mantar öldürücü) konsantrasyonunu belirgin şekilde azaltmıştır.
4-)Ozonlama, meyvelerden ve sebzelerden klorpirifos ve sipermetrin kalıntılarını azaltmak için etkili bir yöntemdir. Bununla birlikte, ozon klorpirifos üzerinde sipermetrine göre daha etkili olmuştur.
5-) Mutfakta yapılan işlemler de pestisit kalıntılarını kaldırmada etkili yöntemlerdir. Örneğin; parçalama, soyma, pişirme ve yıkama gibi. Tek başına yıkamanın dimetoat kalıntılarının seviyelerini yaklaşık olarak% 25-80 oranında azalttığı, karnabahar kıvrımlarını yıkamanın ve pişirmenin tarım ilaç kalıntıları seviyesini % 52–91 oranında azalttığı bildirilmiştir. Su da kaynatma özellikle suda çözünen tarım ilaçlarında etkili bulunmuştur ve brokolinin de mensubu olduğu bitki olan brassica rapadan dimetoat kalıntısı kaynatılarak yüzde 50 azalmış olarak bulundu.
6-) Bamya üzerindeki fenazaquin tarım ilacı kalıntılarını en iyi uzaklaştıran yöntem ise yıkama ve kaynatarak pişirme olduğu gözlemlenmiştir. Yüzde 60 oranında azaltmıştır.
7-) Malathion, lindane, HCB ve p,p-DDD’nin çiğ patateslerde en yüksek seviyede bulunduğunu, patates cipslerinde daha az bulmuştur.
8- ) Çilekteki organofosfat kalıntıları pişirilme işleminden sonra azalmış olarak görüldü aynı şekilde; -portakal ve greyfurt marmeladı hazırlanırken organofosfat pestisitlerin düştüğü gözlemlenmiştir. Organofosforlu pestisitler genellikle yıkayıp buharla pişirmeden sonra azaldığı görülmüştür. Pirinçte de aynı şekilde pişirme sonrası rezidüler azalmıştır. (EDB, etilen dibromid isimli tarım ilacı rezidüsü)
9-) Elma kabuğunda bulunan thianbendazol ve phosmet isimli tarım ilacının (thianbendazol 80 mikrometre derine işliyor, phosmet ise 20 mikrometre derine işliyor) sodyum bikarbonatlı su ile yıkama sonucunda sırasıyla thianbendazol yüzde 80, phosmetinde % 20 azaldığı görülmüştür.
10-) Üzümle ilgili yapılan çalışmada üzüm üzerindeki tarım ilacı kalıntılarını gidermek için musluk suyu, limon suyu, sirke, karbonatlı su, % 2lik tuzlu su ve %2 lik tamarind ( demirhindi) kullanmışlardır. % 0.1 sodyum bikarbonat çözeltisi,% 4 asetik asit çözeltisi ile yıkama işlemlerinin tümü, pestisit kalıntılarının azaltılmasında musluk suyu, limon suyu ve diğer kullanılan yıkama yöntemleriyle karşılaştırıldığında daha az etkili olmuştur. Kullanılan tüm yöntemler arasında% 2 demirhindi çözeltisi ve % 2 tuz çözeltisi ile yıkama en etkili olmuştur. Özellikle organofosfat tarım ilaçları üzümden %2 tuz çözeltisi veya % 2 tamarindle başarılı bir şekilde çıkarılabilir.
Çözelti hazırlanması 80 gr tuz 4 litre suda çöz 1 kg üzümü 10 dk beklet sonrasında üzümleri tekrar yıka.
11-) Başka bir çalışma çileklerin üzerindeki ilaç kalıntılarını inceledi ve ultrasonik dalga, suyla yıkama, ozonlu suya yıkama ve kaynatma yöntemleri karşılaştırıldı. Ultrasonik dalgalar ile temizleme en iyi yöntem olarak belirlendi. Musluk ve ozon suyuyla yıkamak, çiğ çileklerde bulunan pestisit kalıntılarını önemli ölçüde temizledi. Kaynama, piretroid sınıfı hariç (alfa-sipermetrin, deltametrin ve lambda-sitalotrin) pestisit kalıntılarının çoğunun giderilmesi için yeterli olarak bulundu.
12-) Özellikle ısıl işlemde tarım ilaçlarının kaldırılması için etkili yöntemlerden biridir. Brokoli, domates, frenk üzümü ve çilekteki tarım ilacı kalıntıları ısıl işlem sonucunda büyük ölçüde azaltılmıştır. Azalma brokolideki lambda-sihalotrin için % 44 ve domateslerdeki boskalsid için % 97 arasında değişmiştir. Isıl işlem, numuneleri paslanmaz çelik bir sepete yerleştirerek gerçekleştirildi, daha sonra 5 dakika boyunca 1 litre kaynar musluk suyuna (100 ° C) daldırıldı.
Sonuç olarak; hayatımızda meyveler ve sebzeler kadar önemli yer edinen pestisitlerin uzaklaştırılması bir çok yöntemle gerçekleşebilmektedir. Bu yöntemlerin arasında geleneksel yöntemlerimiz sirkeli su, tuzlu sudan tutunda ultrasonik cihaz ve ozonlu su ile uzaklaştırmaya kadar giden çeşitlilikte araştırmalara konu olmuştur. Pestisitler birçok yöntemle gıdalarımızdan uzaklaştırılabilmektedir, önemli olan meyve veya sebzenin türü cinsi kullanılan pestisitler onların kimyasal ve fiziksel yapısı (suda çözünürlülük, ısıda çözünürlülük vb) ve kullandığımız yöntemlerdir. Yapılan araştırmalar gıdaların cinsine göre farklı yöntemlerin farklı şekillerde etkili olabileceğini ortaya koymaktadır ancak daha ileri araştırmalara da ihtiyaç duyulmaktadır ve tarım ilacı kullanılmadan organik yöntemlerle üretilen daha temiz gıdaya ulaşmak birinci hedefimiz olmalıdır.
TEŞEKKÜRLER.
Dr. AHMET AYDINALP
https://foodprint.org/issues/pesticides/?cid=263
https://www.worldcat.org/title/basics-of-social-research/oclc/46422367 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4947579/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3089918/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11434996
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15721202
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3907644/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19847374
Nagayama T. Behaviour of residual organo-phosphorus pesticdes in food stuffs during leaching or cooking. J Agric Food Chem. 1996;44(8):2388–2393.
Clower M, Mc Crathy JP, Rains DM. Effect of cooking on levels of ethylene dibromide residues in rice
Dr bey yazı çok güzel emek verip bizleri bigilendiriyorsunuz. Keşke bu tarım zehirleri hiç kullanılmasa