Lavanta yağının çocuklarda kullanımı
Lavanta bitkisinin kökeninin Akdeniz, Orta Doğu ve Hindistan’dan geldiğine inanılıyor. Bir çok alt türü olmakla birlikte tıbbi olarak en çok önerilen ve uçucu yağının da güvenilir olarak kullanıldığı lavandula angustifolia(officinalis)’dır.
Tarihi olarak kullanımı 2500 yıl öncesine kadar dayanmaktadır. Lavanta, güzelliği, özel kokusu ve çok amaçlı kullanımıyla bilinen naneninde mensubu olduğu ballıbabagiller ailesinin çiçekli bir bitkisidir.
Lavanta, ismini “yıkamak” anlamına gelen Latince “lavare” den alır. Romalılar eski zamanlarda lavanta’yı; banyolarında, yataklarında, kıyafetlerinde ve saçlarında (güzel kokması) kullandılar ve böylece tıbbi özelliklerini de keşfettiler.
İşte bu tıbbi özellikler daha sonrasında esansiyel yani (uçucu) yağının keşfedilmesiyle bilimsel çalışmalarda giderek artan bir şekilde yerini aldı ve ben de size bugün lavanta yağının hayatımızın en özel yerine sahip olan çocuklarımızdaki kullanımından bahsedeceğim;
Lavanta yağının asıl etki eden bileşenleri yani uçucu kimyasalları şunlardır; linalool, terpeol, linalil asetat, geraniol, beta karyofilen, lavandulil asetat, geroniol, linanil asetattır.
Çocuklar ve bebeklerde uçucu yağların kullanımıyla ilgili birçok çalışma mevcuttur ve lavanta yağı, papatya uçucu yağı ile birlikte çocuklarda en sık kullanılan uçucu yağlardandır.
Ayrıca;
Lavanta yağının özellikle santral sinir sistemi üzerinden etkileri olmaktadır. Uyku problemleri, anksiyete (linalool), epilepsi (linalool) ve ağrı üzerinde yapılan klinik çalışmalar mevcut olup; epilepsi hastalığı olan çocuklar ve erişkinlerde beyinde alfa dalgalarını arttırdığı (8-13hz)ve bu da kişinin rahatlamasına sebep olduğu belirtilmektedir. Lavanta yağı GABAerjik aktivite de gösterebilmektedir bu da beyindeki eksitatör (yani uyarıcı) etkinin tersi bir etkidir. Uyku problemi olan çocuklarda da etkili olabileceği ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır.
Özellikle sınav anksiyetesini (gerginlik,stress) azalttığı ile ilgili klinik çalışmalar da mevcuttur. Bu çalışma Atatürk üniversitesinde okuyan 154 hemşirelik öğrencisine yapılmış ve sınav öncesi anksiyete üzerine rahatlatıcı etkileri bulunmuştur.
Bademcik ameliyatından sonra boyun kısmına (badem yağı, hindistan cevizi yağı veya zeytin yağı gibi sabit yağla uygulayabilirsiniz veya 3-4 damla cilde direk temas etmiyecek şekilde giydiği üst kıyafetine damlatabilirsiniz) uygulanması lavanta yağının özellikle hastalarda ağrı için kullanılan parasetamolün verilme sıklığını azaltmıştır. Ağrı kesici özellik.
Özellikle yenidoğan yoğun bakımda yatan erken doğan bebeklerde lavanta yağının uzun süre kullanılan uyuşturucu ilaçların kesilmesi sonucu ortaya çıkan geri çekilme sendormunu azalttığı ve hastanede yatış süresini kısalttığı görülmüştür.
Çocuklarda çay ağacı yağı ile birlikte baş bitinde diğer kimyasal ilaçlara alternatif olabileceği klinik çalışmalarda tarafımıza sunulmuştur.(çay ağacı yağı 4 yaşı doktorunuz önermediği sürece kullanmayınız) 10 ml suya 2 damla çay ağacı yağı
Ayrıca kolikli bebeklerde masaj yağı şeklinde kullanımının kolik (gaz sancısı) semptomlarının hafiflemesine yardımcı olduğu görülmüştür.
Özellikle topikal karışımlarda egzema ve atopik dermatit gibi cilt hastalıklarında kullanılabilir. Hayvan deneylerinde tıbbi kekik uçucu yağı ile birlikte kullanımının zararlı olan süperoksit radikallerini düşürdüğü, alerjik reaksiyonlardan sorumlu olan mast hücrelerinin boşalmasını yani degranulasyonunu engellediği ve derinin dermis tabakasının incelmesini önlediği görülmüştür.
Uzun süreli yüksek doz kullanımında prematür telarş (göüğüslerin erken gelişmesi, erken ergenliğe) sebebiyet verdiği için dikkatli ve doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Ve aldığınız lavanta yağının ingiliz lavantası diye bilinen lavandula angustifolia türünün esansiyel yağı (uçucu yağı) olması elzemdir. Diğer lavanta yağlarının (hibrid olanlar) 1-8 sineol ve kafur oranları yüksek olup; cilt için irritan olabilir ve gebelikte düşüğe yol açabilir.
Çocuklarda ise ayrıyeten dikkatli olmak gereklidir çünkü; kamfor içeriği yüksek olan esansiyel yağlar, özellikle santral sinir sistemini uyarabileceğinden konvülziyona (havale) sebep olabilir.
Yazan Dr. AHMET AYDINALP
https://www.healthline.com/health/what-lavender-can-do-for-you
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0972060X.2009.10643729?journalCode=teop20
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3612440/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/19258850/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/23932834/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/24382614/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/m/pubmed/25677490/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20727129
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1440-172X.2012.02015.x
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26159138
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/jpc.12837
https://www.aromaculture.com/blog/the-differences-between-lavender-essential-oils
https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/a?dbs+hsdb:@term+@DOCNO+37
