Cinsel işlev bozukluğu, Cinsel isteksizlik ve Doğal Çözümler-3
Fitoterapi (Bitkisel Tedavi)
Erektil disfonksiyon ve cinsel isteksizlik hem psikolojik hem de organik nedenlerin sebep olduğu can sıkıcı bir sağlık durumudur. Yunan mitolojisinde tanrıların lanetlediği Sisifos, her gün bir kayayı Olimpos Dağı’nın tepesine iterek taşımak zorundadır, ve bu her gün tekrarlanır. Sisifos bu yolla tanrılara meydan okumaktadır. Erektil disfonksiyonla yaşamak, güç simgesi olan cinselliğini zirveye taşımak için Sisifos gibi tanrılara meydan okumaya benzer. Eski çağlardan itibaren bu talihsizliği ile baş başa kalan homo saphiens, sürekli çözüm arayışı içerisinde olmuştur. Bunun içinde tarih boyu çareyi elindeki en büyük şifahane olan doğa anada aramıştır. Organik nedenlerden cerrahi olanları dışladığımız zaman elimizde doğanın bize sunduğu yüzlerce, belki de binlerce seçenek kalıyor aslında. Yani bitkiler; onların kökleri, yaprakları, tohumları, dalları, çiçekleri hatta kokuları bu tedavi süreci içerisinde yer alabilmektedir.
Size bu geniş dünyadan afrodizyak, hormonal, kan dolaşımını düzenleyici, psikolojik vb etkileriyle yardımcı olabilecek fitoterapötik ajanlardan bahsedeceğim.
Nigella sativa (çörek otu): İran geleneksel tıbbında cinsel hastalıklarda kullanılmıştır. Testosteron seviyelerini artırabilir. Kullanımı: yağı tek başına veya 2 gr şeklinde balla ezerek tüketilmesi şeklindedir.
Tribulus terrestis (demirdikeni): Meyveleri toz halinde veya kökü kullanılabiliyor. Hindistan’da uzun yıllar hem erkek hem de kadınların cinsel sorunlarında kullanılmıştır. Hipofizden LH hormonu üretimini arttırır. LH hormonu da testislerden testosteron yapımını arttırır. Kadınlarda FSH hormonunu arttırarak östrojeni arttırır. Ayrıca; corpus kavernosumdaki kan akışını nitrik oksit üzerinden etki ederek arttırabilir ve ereksiyonun devamını sağlar. 200-450 mg/gün dozajında verilir.
Saw palmetto (cüce palmiye): Özellikle prostat hastalıklarının tedavisinde kullanılır. (benign prostat hiperplazisi), özellikle prostatitin neden olduğu erektil disfonksiyonda kullanılabilir.
Cinnamon zeylanicum (tarçın): Hayvan deneylerinde total testosteronu yükselttiği görülmüştür. Ayrıca total antioksidan seviyelerini de yukarı çekmiştir. Günlük baharat şeklinde kullanılması uzun dönemde testosteron seviyelerini koruyabilir.
Panax Gingseng: Asya toplumlarında eski çağlardan beri cinsel performansı arttırıcı, yorgunluğu ve cinsel isteksizliği giderici olarak kullanılmış çok yıllık adaptojen bir bitkidir. Özellikle çok yıllık kökleri kullanılır. Yapılan klinik çalışmada erkeklerde günlük 2 x1000 mg panax gingseng alımı 8 haftanın sonunda sertleşme probleminde ciddi bir biçimde iyileşmeyle sonuçlanmıştır. Ayrıca meyvelerinden yapılan extraktı yapılan bir klinik çalışmada (8 hafta 4×350 mg meyve extraktı verilmiş) erken boşalma ve sertleşme üzerine etkili bulunmuştur.
Crocus sativus (safran) : Safran; altın kadar değerli olan ve baharat olarak da kullanılan halk arasında birçok yararından dolayı kullanılan ve klinik çalışmalarla da desteklenen safran bitkisinin pistilleridir. Yapılan klinik çalışmada 200 mg safron içeren tabletler sertleşme problemi olan erkeklerde kullanılmıştır ve 10 gün sonra yapılan değerlendirmede erkeklerde faydalı etkisi görülmüştür (ereksiyon süre ve sıklığı artmıştır). Erektil disfonksiyonu olan şeker hastalarında topikal jel olarak kullanılmıştır ve etkili görülmüştür.
Pausinystalia johimbe (Yohimbin) : Yohimbin, Orta Afrika yohimbe ağacının kabuğundan elde edilen ve erektil disfonksiyon tedavisinde kullanılır. Alkaloid yapıdadır. Afrodizyak etkileri ile bilinir. Alfa 2 adrenoreseptör blokörü olarak etki eder. Fosfodiesteraz inhibitörleri (sildenafil/viagra vb) bulunmadan önce ilk seçenek olarak kullanılırdı. Özellikle psikojenik erektil disfonksiyonda daha etkili olduğu görülmüştür. Doz olarak 15-30 mg günlük kullanılabilir. Yan etki olarak: Hipertansiyon, çarpıntı, anksiyete vb etkiler yapabilir. kalp hastalıklarında, şeker hastalarında, yüksek tansiyonda kullanılmamalı, karaciğer ve böbrek hastalıklarında kullanılmamalı, prostat hastalıklarında kullanılmamalı, depresyon, şizofreni ve anksiyete hastalarında kullanılmamalı. Ameliyattan 2 hafta önce kesilmeli çünkü kanamaya yol açabilir. Çocuklar, emziren anneler ve gebeler kullanmamalı. L arjininle yapılan çalışmalarda birlikte kullanımı etkili görülmüştür.
Eurycoma Longifolia (Tongkat ali) : Malezya gingsengi olarak bilinir. Güneydoğu asyada bulunan yaprak dökmeyen çalı şeklinde bir ağaçtır. Özellikle ağaç kabukları ve kökleri erektil disfonksiyonda kullanılır. Yapılan klinik çalışma 30-55 yaş erkekler arasında denenmiştir; 300 mg sulu extraktının 12 hafta kullanımının libidoyu, sperm motilitesini arttırdığı gözlenmiş ve erektil disfonksiyonda da faydalı bulunmuştur.
Withania somnifera (Ashwagandha) : Hint gingsengi olarak da bilinir adaptojen bitkilerdendir. Çalı formunda büyür ve daha çok kökleri kullanılır. Tentürü, dekoksiyonu ve standartize extraktları kullanılabilir. Erektil disfonksiyon üzerine plaseboyla arasında bir fark bulunmamasına rağmen; kronik yorgunluk, anksiyete üzerine etkisi ve testosteron ve DHEA üzerine olumlu etkilerinden dolayı cinsel isteksizliği azaltabileceği görülmüştür. Ayrıca semen kalitesini sperm sayısı ve kalitesini arttırdığından dolayı erkek infertilitesinde kullanılabilir.
Acmella olerecea (diş otu): özellikler nitrik oksit üzerinden kan damarlarını genişletici etkisiyle etki edebilmektedir. Tentürünün (etanolik extraktı) farelerde cinsel aktiviteyi arttırdığı görülmüştür. Çay ve tentür şeklinde kullanılabilir.
Syzigium aromaticum (karanfil): Erkek farelerde myristica fragnans (muskat) ile %50 etanolik extraktının afrodizyak etkili olduğu cinsel aktiviteyi arttırıdığı görülmüştür. Karanfil ayrıca yüksek antioksidan aktivitesinden dolayı da diyette önerilebilir. Hindistan’da geleneksel olarak da afrodizyak olarak kullanılmıştır.
Astragalus membraneceus (çin geveni): Adaptojen bitkilerdendir, kökleri kullanılır. Stress azaltıcı ve kortizol düşürücü etki yanı sıra; dolaşan testosteron seviyelerini arttırır ve kronik yorgunlukta etkilidir. Cinsel isteksizlikte kullanılabilir.
Yukarıdaki bitkilerin dışında; zeytin yaprağından elde edilen oleurepin, passiflora incarnatadan (çarkıfelek) elde edilen chrysin isimli molekül, cordyseps sinensis ismiyle bilinen tırtıl mantarı ve orkide ailesinden olan, severek içtiğimiz salep de afrodizyak etkileri ile cinsel isteksizlikte kullanılabilmektedir.
Uçucu yağlardan ise kullanılabilecek olanlar şunlardır; angelika, kakule, limon, rezene, tarçın, karanfil ve ylang-ylang. Özelikle ylang-ylang esansiyel yağının afrodizyak özelliği vardır.
Hafif ve az bir şekilde uygulanan esansiyel yağ dozunun uyarıcı bir etkiye sahip olacağına, artmış veya tekrarlanan dozajın ise sedasyon durumuna neden olabilmektedir. Bu yüzden yüksek ve tekrarlayan dozlarda kullanımı önerilmez.
Not: Meyan kökü kullanımı sonucu 17-beta hidroksisteroid dehidrojenaz enzimi bloke olur ve androstenediondan testosterona dönüşüm inhibe olur. Meyan kökü testosteron seviyelerini düşüreceğinden önerilmemektedir.
http://ijpsr.com/bft-article/iranian-medicinal-plants-effective-on-sexual-disorders-a-systematic review/?view=fulltext
http://www.jpsr.pharmainfo.in/Documents/Volumes/vol7Issue04/jpsr07041511.pdf
https://pdfs.semanticscholar.org/f2c1/108e1cc876369408c3cb291e2ac4fb31fea4.pdf
http://sci-hub.tw/https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00926230390155096
https://www.sid.ir/En/Journal/ViewPaper.aspx?ID=322101
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19234482
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23254461kk
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19427775
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25948674
https://examine.com/supplements/yohimbine/
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-759/yohimbe
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23243445
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-1132/eurycoma-longifolia
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22529644
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3863556/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19789214
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23439798
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19718255
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21757328/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4827075/
https://bmccomplementalternmed.biomedcentral.com/articles/10.1186/1472-6882-3-6
http://www.testropin.com/ten/d/img/testropin.pdf
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5019908/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0024320504003881
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21486424
https://www.researchgate.net/publication/266875125_PHARMACOLOGICAL_STUDIES_OF_’SALEP’